Bài viết

null Bàn về vai trò quy ước trong đời sống dân cư ở Việt Nam hiện nay

Trang chủ Tin tức - Sự kiện

Bàn về vai trò quy ước trong đời sống dân cư ở Việt Nam hiện nay

Nguyễn Quốc Bình

Phó Trưởng Khoa NN-PL

          Quy ước hay còn gọi là hương ước là văn bản quy phạm xã hội trong đó quy định các quy tắc xử sự chung do cộng đồng dân cư cùng thoả thuận đặt ra để điều chỉnh các quan hệ xã hội mang tính tự quản của nhân dân nhằm giữ gìn và phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp và truyền thống văn hoá trên địa bàn làng, bản, thôn, ấp, cụm dân cư, góp phần hỗ trợ tích cực cho việc quản lý nhà nước bằng pháp luật.

          Quy ước được chính thức xây dựng dựa trên những quan điểm, đường lối của Đảng, cùng với những văn bản của Nhà nước. Quy ước khóm, ấp được hình thành một cách chính thức và rộng rãi trong các cộng đồng dân cư. Quy ước đã có những tác động tích cực đến đời sống văn hóa của cộng đồng dân cư.

          Quy ước là công cụ để điều chỉnh các mối quan hệ trong cộng đồng làng xã, là công cụ quản lý đời sống làng xã. Quy ước là những quy phạm xã hội, điều chỉnh các quan hệ xã hội theo một định hướng nhất định, mà cụ thể ở đây là định hướng theo chiều hướng tích cực với việc thực hiện trên tinh thần tự nguyện của các chủ thể trong các quan hệ xã hội. Theo đó, quy ước sẽ định hướng cho hoạt động của mọi người trong cộng đồng, từ đó điều chỉnh hành vi của mọi chủ thể trong khóm, ấp, cộng đồng người. Đây là một trong những vai trò quan trọng nhất của quy ước.

Quy ước là công cụ để Nhà nước quản lý có hiệu quả vào hoạt động tự quản của khóm ấp nhằm điều chỉnh lợi ích giữa cộng đồng dân cư khóm ấp và lợi ích của Nhà nước. Thông qua việc phê chuẩn quy ước của khóm, ấp,  Nhà nước tiến hành giữ lại, phát huy những quy phạm có lợi cho Nhà nước trong quy ước, đồng thời bỏ đi, bác đi những quy phạm mang tính trái với quy định của Nhà nước hay ảnh hưởng đến lợi ích trực tiếp hay gián tiếp của Nhà nước, cộng đồng, công dân. Do đó, quy ước đã đương nhiên trở thành một công cụ để Nhà nước quản lý có hiệu quả vào khóm ấp để điều chỉnh lợi ích của Nhà nước.

Quy ước là một nhóm các quy phạm xã hội điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm giữ gìn và phát huy những thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa của cộng đồng khóm, ấp. Đề cao các chuẩn mực đạo lý của thôn, khóm, ấp, khu dân cư phù hợp với các quy định của pháp luật. Quy ước đề cao các truyền thống tốt đẹp như “tôn sư trọng đạo”, “uống nước nhớ nguồn”, đề cao tình phụ tử, mẫu tử, anh em,…. phát huy những giá trị cao đẹp của người Việt Nam.

Quy ước nêu ra những biện pháp, cách thức để bảo vệ tài sản của Nhà nước, tài sản công cộng, tài sản công dân, bảo vệ môi trường sống của cộng đồng. Hình thành những quy ước chứa đựng những quy phạm điều chỉnh các vấn đề cách thức, biện pháp bảo vệ tài sản, bảo vệ môi trường là những vấn đề hết sức cấp bách và cần thiết trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là vấn đề môi trường.

Các quy phạm trong quy ước thực hiện chức năng điều chỉnh các quan hệ xã hội theo một hướng tích cực, văn minh, từ đó hình thành một cộng đồng với nếp sống văn minh, nơi hội tụ những gia đình văn hóa, xây dựng những khóm, ấp văn hóa. Quy ước sẽ định hướng những hành vi tích cực của con người trong cộng đồng như không xả rác nơi công cộng, không văng tục bừa bãi, không gây hiềm khích với láng giềng, tích cực khuyên răn các thành viên trong gia đình không vi phạm pháp luật,…. đồng thời phát huy những giá trị tốt đẹp, những ứng xử tương thân tương ái, nhân văn, văn hóa trong cuộc sống thường ngày, … Đây là những điểm tác động một cách tích cực đến hành vi của con người, góp phần xây dựng xã hội, khóm, ấp văn minh.

Với sự ra đời của các quy ước văn hóa theo quan điểm của Đảng và văn bản của Nhà nước, quy ước văn hóa đã phát huy tối đa vai trò của mình trong việc giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xóa bỏ các hủ tục, bài trừ mê tín dị đoan, xây dựng nếp sống văn minh, góp phần hình thành gia đình văn hóa, khóm, ấp văn hóa, tiến tới xây dựng một đất nước giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Nội dung này đã được thực tiễn minh chứng và có lẽ rõ nhất, đậm nét nhất trong thời gian toàn dân đồng lòng thực hiện cuộc chiến chống Covid – 19 ở nước ta./.

Xuất bản thông tin

Xuất bản thông tin