Phong Hoà - Căn cứ Đặc Khu uỷ Hậu Giang

Xã Phong Hòa thuộc huyện Lai Vung tỉnh Đồng Tháp ( trước kia là làng Phong Hòa, thuộc huyện Ô Môn, Cần Thơ) là một vùng đất hiền hòa, trù phú nằm bên bờ sông Hậu, nhân dấn có truyền thống yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm, lại sớm được giác ngộ cách mạng.

Năm 1928, Phong Hòa đã thành lập tổ chức Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội có 04 hội viên nòng cốt, để truyền bá các tài liệu quan trọng của Cách mạng Việt Nam như: “Đường kách mệnh” do đồng chí Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, tuyên truyền thắng lợi cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại và các tài liệu khác. Tháng 11/1929, trên cơ sở tổ chức Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội, Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) của xã Phong Hòa được thành lập, có 05 Đảng viên: Đặng Văn Thân, Trần Kim Giáp, Nguyễn Văn Khuynh, Trần Nhựt Tân, Nguyễn Văn Chỉ do đồng chí Đặng Văn Thân làm Bí thư. Phong trào Cách mạng nơi đây phát triển trở thành căn cứ của Đặc khu ủy Hậu Giang và của một số cơ quan tỉnh Cần Thơ, làm đầu mối qua lại sông Hậu giữa khu 8 và khu 9.

Ngay khi mới thành lập, Chi bộ Phong Hòa đã lãnh đạo quần chúng đấu tranh trực diện với quân thù. Cuộc đấu tranh vào trung tuần tháng 3/1930, lực lượng trong xã phối hợp với 11 xã của quận Ô Môn, có khoảng 3000 người từ Phong Hòa kéo thẳng đến dinh Tỉnh trưởng ở Cần Thơ đưa yêu sách: “Hoãn đi xâu để gieo mạ làm mùa, hoãn thu thuế thân, thuế đuôi chuột…” đoàn biểu tình được đông đảo đồng bào Cần Thơ ủng hộ. Trước khí thế và sức mạnh của quần chúng bọn địch phải chấp nhận yêu sách của đoàn biểu tình và tên Thống đốc Nam kì phải hoãn việc bắt dân đi làm con lộ từ Bù Húc đến bắc Cần Thơ. Cuộc đấu tranh thằng lợi, phong trào quần chúng lên cao.

Ngày 29/5/1930, thi hành chỉ thị của Đặc Khu ủy Cần Thơ, Chi bộ Phong Hòa tiếp tục lãnh đạo cuộc đấu tranh đòi bỏ thuế thân, thuế hoa chi chợ, thuế bến đò, thuế công xi heo, giảm tô, giảm tức chia lại công điền, công thổ cho dân cày v.v. khiến kẻ thù vô cùng hoảng sợ.

Trong hai cuộc kháng chiến chồng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng, quân dân phong Hòa đã diệt và loại khỏi vòng chiến đấu gần 500 tên địch, trong đó có nhiều lính Mỹ, diệt một xe tăng, thu hàng trăm súng các loại. Bên cạnh đó, Phong Hòa cũng chịu bao đau thương, mất mát, bao người con đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ Quốc.

Ngày nay, trên bước đường xây dựng quê hương, đến thăm Phong Hòa chúng ta rất vui bởi sự đổi mới của vùng căn cứ Cách mạng năm xưa. Với những cách đồng màu mỡ, xanh tươi, những mái nhà rực hồng ngói mới, mái trường rộn tiếng ê a, những vườn cây quít hồng trĩu quả; thăm di tích lịch sử bia lưu niệm nơi thành lập Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng – một trong những Chi bộ đầu tiên của tỉnh Cần Thơ, chúng ta không khỏi bồi hồi, xúc động trước vùng đất và con người anh dũng trong kháng chiến, nhạy bén, thông minh, sáng tạo trong xây dựng đất nước hôm nay.