LÊ THỊ HẠNH

(1899 – 1991)

Bà Lê Thị Hạnh sanh ngày 20-3-1899 tại thôn Mỹ Trà, huyện Kiến Phong, phủ Kiến Tường, tỉnh Định Tường (nay thuộc phường 1, thị xã Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) và mất tại thành phố Hồ Chí Minh năm 1991, hưởng thọ 92 tuổi.

Là con gái thứ 3 của ông Lê Quang Hiển (1864 – 1950), bà được đi học, thấy xa hiểu rộng. Sau khi lập gia đình với nhà báo nổi tiếng Diệp Văn Kỳ (1895 – 1945), bà được thân phụ chu cấp cho hai vợ chồng bà sang Pháp du học.

Hồi hương năm 1924, vợ chồng bà bước chân vào làng báo Sài Gòn, chủ trương tờ tuần báo Đông Pháp thời báo (1927 – 1929), tờ nhựt báo Thần  chung (1929 – 1930), tờ nhựt báo Công luận (1933 – 1935), gây được tiếng vang trong cả nước.

Để tạo thuận lợi cho hoạt động báo chí, bà trực tiếp mở nhà in Bảo Tồn, nằm ở góc đường Filippini và d’Espagne Sài Gòn (1928), từng nhận in báo Đảng thời kỳ Mặt trận báo chí dân chủ: Dân chúng (1938 – 1939), Dân muốn (1938 – 1939), Dân tiến (1938), Tiến tới (1939) do các đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Tổng bí thư Đảng Cộng Sản Đông Dương, Phan Đăng Lưu, Xứ ủy viên Trung Kỳ, Lưu Quý Kỳ, Trợ lý Trưởng ban Tuyên huấn Trung Ương, chỉ đạo, biên tập.

Đặc biệt, trước yêu cầu cấp bách của Đảng, bà đã nhiệt tình nhận in tờ báo “Phụ nữ" số đặc biệt kỷ niệm sanh nhựt Bác Hồ 19-5-1946, do Xứ ủy Nam Bộ quyết định phát hành công khai tại Sài Gòn. Tờ báo trang đầu có in ảnh Bác Hồ và cờ đỏ có ngôi sao năm cánh, được tung ra bán công khai ở bùng binh chợ Bến Thành (Sài Gòn) sáng 19-5-1946; quần chúng quá bất ngờ trước sự kiện hi hữu, xúc động nầy, tranh nhau mua và chuyền nhau đọc một cách thích thú. 

Vợ chồng bà là bạn thân của Bác Hồ, thời niên thiếu theo học ở Huế. Tuy không trực diện chiến đấu chống kẻ thù chung, bà luôn luôn ở tư thế giúp đỡ cách mạng trong khả năng sẵn có.