PHẠM  THỊ  ĐẦM

(1920 - 1960)

Bà Phạm Thị Đầm là con thứ tám trong một gia đình nông dân nghèo, có truyền thống cách mạng, quê ở Cả Tiêu - Cả Sơ, nay thuộc xã Bình Thạnh, huyện Hồng Ngự; người em út của bà tham gia cách mạng và hy sinh trong kháng chiến chống Pháp.

Cũng như bao nhiêu thôn nữ nghèo khác, bà không có điều kiện học hành, mà  phải làm thuê, làm mướn phụ giúp gia đình. Khi trưởng thành, bà kết hôn với ông Trương Văn Tác ở xã An Bình, nay thuộc huyện Hồng Ngự.

Gia đình có tới sáu người con, bốn trai, hai gái; hai vợ chồng rất chật vật trong việc làm ăn. Dù vậy, nhưng cuối năm 1959 gia đình bà cũng thoát ly theo cách mạng vào vùng căn cứ ở Lung Bông - Cá Muối thuộc xã An Bình; ông Chín Tác, chồng bà là cán bộ cơ sở. Bà tảo tần nuôi nấng sáu con, để chồng yên tâm công tác.

Trong một trận pháo kích của giặc ngày 28-2-1960 vào vùng căn cứ; cả hai vợ chồng bà đều bị thương. Riêng bà bị nặng hơn, nên trên đường đến bịnh viện bà qua đời. Chồng bà ông Trương Văn Tác sau khi lành bịnh vẫn tiếp tục công tác. Về việc gia đình, ông Tác gởi ba con còn nhỏ (Trương Văn Yêm, Trương Thị Ấm và Trương Thị Êm) về An Phong cho ông Phạm Văn Hoặc, em thứ tư của bà Đầm nuôi dưỡng. Trong chiến tranh cục bộ, Mỹ ngụy càn quét ráo riết vùng căn cứ, ông Tác bị giặc bắt và giết chết ngày 14-8-1967.

Dù không còn cha mẹ trực tiếp nuôi dạy, ba người con lớn (Trương Văn Bao, Trương Văn Hoàng và Trương Văn Ngọc) vẫn lớn lên trong truyền thống gia đình và sự đùm bọc của cô chú cán bộ, với nổi căm thù là cha mẹ đã chết vì bom đạn của Mỹ ngụy. Vì nợ nước thù nhà, ba người con lớn của bà không thể ngồi yên nhìn bom đạn Mỹ giày xéo quê hương, giết hại dân lành. Họ lần lượt lên đường cầm súng ra trận và lần lượt hy sinh.

Với chồng và ba con đã hy sinh đền nợ nước, bà Phạm Thị Đầm được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam phong tặng danh hiệu Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng vào năm 1994.