LÊ VĂN CỬ

(1909 – 1992)

Ông Lê Văn Cử sanh năm 1909 tại  làng Hòa An (rạch Cái Tôm), quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (nay thuộc phường 4, thị xã Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp), trong một gia đình Nho học yêu nước. Thân phụ là cụ Lê Văn Lịch, em ruột cụ Lê Văn Đáng, (cha ruột Lê Văn Sao, bạn thân Bác Hồ, cùng hoạt động cách mạng ở Pháp).

Là con trai út (thứ 13) trong gia đình đông con, ông vẫn được thân sinh cho theo học trường Tiểu học Cao Lãnh, trường Lycée Pétrus Ký Sài Gòn, đỗ bằng Thành chung (DEPSI) vì hoàn cảnh, ông phải nghỉ học, dốc tâm tự học, gầy dựng một vốn tri thức phong phú và hấp thụ tư tưởng cách mạng qua các sách báo tiến bộ xuất bản trong và ngoài nước.

Tiếp thụ truyền thống yêu nước của gia tộc và quê hương Cao Lãnh, ông sớm giác ngộ cách mạng, tham gia hoạt động Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội  (1927), Đảng Cộng Sản Việt Nam (1930), trở thành thành viên tích cực trong Mặt trận Việt minh, trước Tổng khởi nghĩa phục vụ ở Tổng Ủy An Thạnh Thượng, xã Mỹ An Hưng (Cái Tàu thượng), kề vai sát cánh cùng đồng bào, đồng chí đấu tranh anh dũng kiên cường chống thực dân Pháp đến thời điểm Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công.

Ngày Nam Bộ kháng chiến bùng nổ (23-9-1945), ông giữ vai trò Trưởng Quốc gia Tự vệ cuộc tỉnh Sa Đéc (đồng chí Nguyễn Văn Huệ làm Bí thư Tỉnh ủy “Tiền phong” Sa Đéc kiêm Chủ tịch Ủy ban Hành chánh tỉnh Sa Đéc). Sau đó, ông được điều động lãnh đạo lực lượng Công An miền Trung Nam Bộ, phụ trách công tác Sở Công an Nam Bộ (đồng chí Phạm Hùng làm Giám đốc), cho đến ngày hiệp định Genève được ký kết, chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình toàn cõi Đông dương (20-7-1954).

Theo tinh thần Hiệp định Genève, ông xuống tàu ở Cà Mau, tập kết ra Bắc. Ông là người con Cao Lãnh được Đảng ưu ái, tín nhiệm cử làm thư ký riêng cho Bác Hồ.

Khoảng năm 1963, do nhu cầu công tác, ông chuyển ngành, giữ cương vị Phó Vụ Pháp chế, rồi Vụ trưởng Vụ Pháp chế Phủ Thủ tướng Chánh phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa, dưới thời Thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Sau đại thắng mùa xuân 30-4-1975, ông hồi kết phụ trách công tác pháp chế Phủ Chủ tịch Chánh phủ Cách mạng lâm thời cộng hoà miền Nam Việt Nam, cho đến ngày nghỉ hưu tại thành phố Hồ Chí Minh.

Ông có 12 anh trai, trong đó  3 người tham gia cách mạng: Lê Văn Tự (thứ 3), tham gia từ năm 1930, bị lưu đày biệt xứ, đến Cách mạng Tháng Tám 1945 được giải thoát; Lê Văn Cảnh (thứ 10), thường gọi giáo Cảnh, tham gia từ 1927, hy sinh năm 1952, có hai con trai cũng là liệt sĩ (Lê Minh Lý, Lê Hùng Thanh); Lê Văn Nhạc (thứ 12), tham gia từ 1927, hy sinh ngày 6-3-1946.

Ông Lê Văn Cử mất năm 1992 tại thành phố Hồ Chí Minh, để lại đời tấm gương sống đẹp vì lý tưởng cách mạng, trung với Đảng, hiếu với dân.