TRƯƠNG THỊ HOA

(Tư Chống)

(1917-1968)

Bà Trương Thị Hoa sanh năm 1917 tại làng Mỹ Xương, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc. Nhưng  quê gốc của bà ở Cà Mau, con ông Trương Văn Giai và Nguyễn Thị Bông.

Lớn lên bà Hoa lập gia đình với ông Nguyễn Văn Chống ở làng Bình Hàng Tây. Ông  Chống sanh năm 1912, là con thứ tư trong một gia đình nông dân tương đối khá giả. Do đó, người trong làng cũng thường gọi bà là bà Tư Chống.

Bà Tư Chống là con dâu hiếu thảo, người vợ hiền trong gia đình. Hai vợ chồng chí thú làm ăn: hết mùa lúa, bắt tay qua làm cá, làm mắm...ăn nên làm ra. Bà Hoa và chồng có quan hệ tốt với láng giềng, thường hòa nhả trong cư xử, không làm mích lòng ai.

Hai vợ chồng có bốn con trai và ba con gái. Vì không có làm khai sanh, nên các con bà phải đi học lớp học tư trong xóm, mà bà con ở đây gọi là “trường tháng”.

Thời kỳ chống Mỹ Diệm, ông Tư Chống là một trong những người tích cực hoạt động, đến ngày 23-2-1968, ông được vinh dự đứng vào hàng ngũ của Đảng. Ông được bố trí hoạt động hợp pháp ở địa phương. Bà Hoa thay chồng chịu khó tảo tần lo việc ruộng nương cày cấy, làm cá, làm mắm, chăm sóc dạy dỗ con cái để chồng yên tâm công tác. Gia đình có nuôi 4 con trâu, chẳng những để công tác gần 40 công ruộng mà còn dùng chúng làm phương tiện nghi trang trong canh tác cách mạng. Khi liên lạc, đưa tin, đi họp...khi ông, khi bà lúc lùa, lúc dẫn trâu ra đồng...để qua mắt giặc. Chính các con trâu này đã nhiều lần cứu ông Tư Chống thoát khỏi tay giặc. Đối với các gia đình  neo đơn trong xóm, hai ông bà thường đem trâu  cày bừa giúp không tính công.

Du kích, bộ đội, cán bộ địa phương thường tạt qua nhà bà ăn cơm, nghỉ qua đêm trên đường đi công tác. Để đề phòng trường hợp giặc đột kích bất ngờ, trong nhà có làm một hầm bí mật. Trong những năm chiến tranh ác liệt, đại bộ phận dân cư trong xóm đều tản cư. Riêng hộ bà Hoa và một vài hộ nữa vẫn kiên trì bám trụ, bà nghĩ rằng, nếu gia đình bà cũng tản cư thì cả xóm sẽ đi hết, thì cán bộ du kích dựa vào đâu để hoạt động.

Cả bảy người con của bà Hoa đều ý thức được bổn phận của mình đối với Tổ quốc và đều tham gia bộ đội, du kích, phụ nữ, giao liên. Khi chiến tranh kết thúc, gia đình bà Hoa có hai người con đã hy sinh cho sự nghiệp lớn của dân tộc. Đó là ông Nguyễn Văn Cứng, bộ đội hy sinh năm 1967 và chị Nguyễn Thị Bé, giao liên hy sinh năm 1971.

Không có nỗi đau nào bằng nỗi đau của người mẹ mất con. Sau khi ông Cứng hy sinh, bà Hoa lo lắng cho sáu người con còn lại lúc nào cũng đứng trước lửa đạn của quân thù.

Một đêm trong tháng 12-1968, du kích xã và bộ đội huyện Cao Lãnh về đóng dọc theo xóm ngã ba Giò Gà (Bình Hàng Tây), nhà bà Hoa cũng có một số du kích trú đóng. Lúc bấy giờ nhân dân trong xóm, tản cư gần hết, chỉ còn lại năm nhà (Chín Thương, Tám Trực, Hai Nhung, Tư Quận và Tư Chống). Do mật báo chỉ điểm, bọn chi khu Kiến Văn, tổ chức đánh biệt kích vào xóm này. Khoảng 4 giờ sáng, chó sủa rộ lên. Bà Hoa thức giấc, mở cửa sau đi ra ngoài nghe ngóng. Chẳng may, địch phát hiện và bắt sống bà, để bảo đảm bí mật cuộc hành quân của chúng. Để đánh động, bà la hét cho chúng bắn bà. Nghe tiếng súng, anh em ta rút qua bên kia sông an toàn. Theo ông Sáu Liển (ở đối diện với nhà bà Hoa, bên kia rạch), thì đêm đó, nếu lính ngụy không nổ súng giết bà Hoa, thì du kích, bộ đội và dân trong xóm không biết là bao nhiêu người chết!

Hành động hy sinh anh dũng của bà cùng với sự hy sinh của hai người con trong sự nghiệp giải phóng dân tộc rất đáng được người đời ngưỡng mộ. Năm 1994, bà Trương Thị Hoa được Chủ tịch nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam phong tặng danh hiệu Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng.