NGUYỄN THỊ PHIẾN

(1945 - 1966)

Nguyễn Thị Phiến tên thường dùng là Võ Thị Hồng, sanh năm 1945, quê xã Vĩnh Thạnh (nay thuộc huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp).

Xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo, cha (Nguyễn Văn Hoàng) là liệt sĩ, mấy chị em ruột đều sớm tham gia cách mạng.

Năm 1963, 1964 làm giao liên công khai cho xã Long Hưng, Hồng rất nhanh lẹ, khôn khéo tìm cách đánh lạc hướng theo dõi của địch, bảo vệ bí mật an toàn công văn, giấy tờ và đường dây liên lạc. Hồng còn đào được 7 hầm bí mật để nuôi giấu cán bộ, vận động được 12 chị em phụ nữ tham gia rải truyền đơn, dán khẩu hiệu, đi đấu tranh chánh trị với địch.

Năm 1965, hoạt động công khai bị lộ, Hồng được điều về công tác ở đơn vị Quân y huyện Lấp Vò đóng tại lõm căn cứ thuộc xã Long Hưng, vùng trọng điểm càn quét, đánh phá của địch. Việc nuôi dưỡng, cứu chữa cho thương binh rất khó khăn, chuyển về tuyến sau thì chưa được. Đơn vị phải phân công nhau vừa chiến đấu bảo vệ, vừa nuôi dưỡng chăm sóc ngày đêm. Tuy là nữ, nhưng Hồng không ngại khó khăn nguy hiểm, tìm mọi cách gần gũi động viên, tận tình lo cơm cháo cho thương binh. Tranh thủ cùng với đồng đội tổ chức đào hầm hào tránh bom pháo và cất giấu thương binh khi có giặc.

Tháng 5-1966, Hồng cùng đơn vị chiến đấu chống địch càn quét vào căn cứ, diệt 2 tên, làm bị thương 2 tên, bảo vệ an toàn cho thương binh.

Trận chiến đấu anh dũng và quyết liệt nhứt vào ngày 25-10-1966. Lúc 12 giờ, một chi đoàn xe bọc thép M113 gồm 15 chiếc, chở hơn 100 lính, do tên phản bội Út Phèn ra đầu hàng địch dẫn đường đánh vào quân y Lấp Vò đang đóng tại Trà Bông (Long Hưng).

Trạm Quân y chỉ có thương binh và 2 nhân viên là Hồng và Hùng (Bùi Văn Nổi). Hồng, Hùng nhanh chóng chuyển thương binh xuống hầm trú ẩn, rồi quay trở ra bưng một thúng giê lựu đạn định đi gài, nhưng không kịp, địch đã tới gần. Hồng, Hùng xuống công sự. Biết mình chỉ có một cây trường bá đỏ với hơn một chục trái lựu đạn, nên phải chờ cho địch đến thật gần mới nổ súng.

Địch dùng hỏa lực mạnh đậm độ rồi tiến vào. Chiếc M113 đi đầu cán phải mìn phựt cháy. Chúng lùi lại bắn xối xả rồi kéo vào. Hồng tung 1 quả lựu đạn làm chết và bị thương 4 tên. Một chiếc M113 sựng lại chuẩn bị tấn công. Không chần chừ, Hồng ném tiếp quả lựu đạn thứ 2 vào xe, làm xe bị hỏng. Địch lùi ra, bắn dữ dội, dùng loa kêu gọi đầu hàng rồi cho lính xông vào.

Địch dùng lựu đạn ném cấp tập vào công sự của ta và cho xe M113 càn vào.

Nắp công sự bị bung ra. Một trái lựu đạn của địch lọt vào công sự, Hồng nhanh tay chụp lấy ném trả lại. Cuối cùng có một trái lọt vô và nổ trong công sự làm Hồng hy sinh, còn Hùng thì mất một cánh tay. Cố gắng chịu đựng, còn trái lựu đạn cuối cùng, chờ địch vô gần. Hùng dồn sức gượng ném trái lựu đạn vào lũ địch và ngất xỉu đi.

Quân địch hốt hoảng tháo lui, vội vã rút quân.

Kết quả 2 chiến sĩ Hồng và Hùng đã đánh lui 6 đợt tấn công của địch, diệt 19 tên, đánh hư 3 xe M113, bảo vệ được căn cứ và thương binh, nêu cao tấm gương chiến đấu kiên cường, bất khuất của chiến sĩ quân y.

Ngày 20-12-1994 liệt sĩ Võ Thị Phiến (Hồng) được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam truy tặng danh hiệu Anh hùng các lực lượng võ trang nhân dân.